Η ΛΕΝΑ ΧΑΪΔΟΥΤH ΣΤΟ A&C...

"... Το παν στη ζωή είναι να δέχεσαι ό,τι σου φέρνει και να το ζεις με την ψυχή σου! Και πιστέψτε με: η ζωή δεν είναι καθόλου αχάριστη! Αναγνωρίζει την εμπιστοσύνη που της δείχνεις και σου τα φέρνει πάντα όλα καλά!!!" 

Μια φορά κι έναν καιρό, μια καλή νεράιδα άγγιξε με το μαγικό της ραβδάκι ένα κοριτσάκι, το οποίο, πριν καλά καλά το καταλάβει, ασχολήθηκε με την Επιστήμη της Θεατρολογίας και την Τέχνη της Αφήγησης… 

 Τα χρόνια πέρασαν γρήγορα και η Λένα επέστρεψε και πάλι στον τόπο όπου αυτή η καλή νεράιδα τής πρόσφερε τις χάρες… 

... το μεγάλο χαμόγελο, την ελπίδα, την αισιοδοξία… 

Μαζί της όλοι εμείς, τα μικρά αλλά και τα μεγάλα παιδιά, που δε σταματήσαμε ποτέ να πιστεύουμε στη «νεραϊδοχώρα»…

Σας παρουσιάζουμε τη Λένα Χαϊδούτη…

A&C: Είσαι παραμυθού. Πες μας λίγα λόγια για τη δουλειά σου, μιας και είναι κάτι καινούριο και οι περισσότεροι άνθρωποι ίσως δεν ξέρουν τι ακριβώς κάνει ένας παραμυθάς.

Λ. Χ.: Λέω παραμύθια, ιστορίες  και κάθε είδους  λογοτεχνικά κείμενα! Αυτό κάνει ένας παραμυθάς. Αυτό όμως που δεν ξέρει ο πολύς κόσμος είναι ότι κάθε άλλο παρά καινούργια είναι η τέχνη του παραμυθά. Είναι καινούργια στην πόλη μας, μιας και είμαι η πρώτη παραμυθού εδώ.

Οι άνθρωποι  ανέκαθεν αγαπούσαν να λένε παραμύθια και ιστορίες. Αφηγούνταν παραμύθια στο καφενείο και στην πλατεία, στις αυλές των σπιτιών, στα πεζούλια, στα νυχτέρια και στις γιορτές, στα αλώνια, στις τράτες μέσα στη θάλασσα. Μάλιστα στα περισσότερα χωριά, και αν ρωτήσετε τους παππούδες και τις γιαγιάδες σας θα σας το επιβεβαιώσουν, υπήρχε τουλάχιστον ένας αφηγητής προικισμένος, που ήξερε να αφηγείται με ιδιαίτερη τέχνη. Η μάνα ενός φίλου μου μού έλεγε πρόσφατα, για παράδειγμα, πως είχε ένα θείο ναυτικό, ο οποίος ήταν τόσο επιδέξιος στην τέχνη της αφήγησης, που κάθε φορά που επέστρεφε στο χωριό από ένα ταξίδι, μαζευόντουσαν μικροί-μεγάλοι στο καφενείο για να ακούσουν τις ιστορίες του!

A&C: Τι είναι αυτό που σε έκανε να αγαπήσεις την τέχνη της αφήγησης;

Λ. Χ.: Το ότι είναι μια τέχνη φτωχή και πλούσια μαζί. Γιατί, με ελάχιστα μέσα δημιουργείς τόσα συναισθήματα και εικόνες που δε μπορείς ούτε εσύ ο ίδιος να φανταστείς! Για μένα, είναι πραγματικά μαγευτικό να μπορείς να χάνεσαι μέσα από τα παραμύθια και μάλιστα να μπορείς να ταξιδέψεις μ’ αυτά κι άλλους ανθρώπους. Να μπορείς μονάχα με το λόγο να τους κάνεις να δουν, να μυρίσουν, να ζήσουν, να αισθανθούν. 

Αγαπάω την τέχνη μου, γιατί  μέσα από αυτή νιώθω χρήσιμη. Νιώθω ότι προσφέρω. Από τις μεγαλύτερες χαρές που έχω πάρει στη ζωή μου είναι όταν έρχονται άνθρωποι και μου λένε ότι τους έκανα να ξεχάσουν για λίγο τα προβλήματά τους. Δε θα ξεχάσω μια κυρία μεγάλη σε ηλικία, η οποία φεύγοντας από το καφενείο, στο οποίο αφηγούμαι παραμύθια φέτος, με αγκάλιασε και μου είπε: «να ‘σαι καλά κορίτσι μου! Μου έδωσες ελπίδα!» Ε αυτό δε συγκρίνεται με τίποτα!

Ένας άλλος λόγος που αγαπάω την αφήγηση είναι ότι πρόκειται για μια αμιγώς λαϊκή τέχνη και απευθύνεται στον κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου.  Γι’ αυτό ακριβώς διάλεξα τον όρο «παραμυθού», ενώ δεν αφηγούμαι μόνο παραμύθια,  και όχι τον όρο «αφηγήτρια» ή «ιστορήτρια». Γιατί κάθε φορά που με ρωτούν για το επάγγελμά μου και τους απαντώ ότι είμαι παραμυθού, νιώθω να έρχομαι πιο κοντά στις ρίζες μου, στους παππούδες και τις γιαγιάδες μου, στους παππούδες και τις γιαγιάδες, στην ειλικρίνεια και την αυθεντικότητα  του ανθρώπου των παλιών καιρών, στην ανθρώπινη φύση… 

A&C: Ποια είναι τα βασικά συστατικά για μια «πετυχημένη»  αφήγηση παραμυθιού, αν μπορούμε να τη  χαρακτηρίσουμε έτσι;

Λ. Χ.: Φυσικά, υπάρχει τεχνική και κανόνες ανάλογα με το είδος του κειμένου το οποίο αφηγείσαι. Πέραν αυτού όμως, νομίζω ότι το σημαντικό είναι να αγαπάς αυτό που κάνεις και να αγαπάς αυτό που κάνεις εκείνη τη στιγμή. Η δασκάλα μου στην τέχνη της αφήγησης, η Σάσα Βούλγαρη, μού έλεγε «δεν πρέπει απλώς να λες τα παραμύθια στους ανθρώπους. Πρέπει να τους τα κερνάς με όλη την καρδιά σου!» Αυτό ακριβώς νομίζω ότι είναι το μυστικό: το «με όλη την καρδιά σου».

A&C: Πως ανταποκρίνεται το κοινό στο άκουσμα ενός παραμυθιού;

Λ. Χ.: Νομίζω πως και μόνο σαν ιδέα, το να πας να ακούσεις κάποιον να αφηγείται παραμύθια είναι ενδιαφέρον.  Από τη μέχρι τώρα εμπειρία μου, πιστεύω ότι όλοι  αγαπούν τα παραμύθια. Αυτό το έζησα πολύ έντονα φέτος, με την εμπειρία μου στο καφενείο. Πέρα από αυτούς που γνώριζαν τη δουλειά μου και ήρθαν συνειδητά για να ακούσουν τα παραμύθια μου, ήρθαν και άνθρωποι εντελώς τυχαία, χωρίς να είναι καν προετοιμασμένοι γι’ αυτό που θα δουν και θα ακούσουν. Κι όμως, ακόμη κι αυτούς, τους έβλεπες να συνεπαίρνονται από την ενέργεια της στιγμής και να συμμετέχουν! Είναι πραγματικά μαγικό, να βλέπεις ανθρώπους, που πριν πέντε λεπτά μιλούσαν για τα δικά τους και μάλιστα μιλούσαν έντονα ή φώναζαν, να σε κοιτούν ξαφνικά με το στόμα ανοιχτό! Οι άνθρωποι μεταμορφώνονται στο άκουσμα μιας ιστορίας! Για να καταλάβετε: μια από τις παρέες που έρχεται τακτικά τα βράδια της Τρίτης στο καφενείο είναι κάποια παιδιά από τη φωτογραφική λέσχη. Μια Τρίτη βράδυ λοιπόν, μια κοπέλα από την παρέα με ρώτησε αν θα μπορούσαν να φωτογραφήσουν. Τι ήθελαν να φωτογραφήσουν; Τα πρόσωπα κάποιων ανθρώπων πριν και κατά τη διάρκεια της αφήγησης!

Ο κόσμος έχει ανάγκη να ακούει παραμύθια.  Πάντα το είχε.

Καταρχήν, το  παραμύθι είναι παρηγοριά. Ας μην ξεχνάμε ότι  η λέξη «παραμύθι»  προέρχεται από το ρήμα «παραμυθέομαι» που σημαίνει παρηγορώ. Ο άνθρωπος λοιπόν, ανέκαθεν αναζητούσε την παρηγοριά. Ακούμε για τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων και παρηγορούμαστε που υπάρχουν κι άλλοι που έχουν τα ίδια ή και χειρότερα προβλήματα από εμάς.

Πέραν αυτού όμως, είναι στο κύτταρό μας να λέμε και να ακούμε ιστορίες. Γυρνάμε στο σπίτι και λέμε στο σύντροφό μας πως περάσαμε τη μέρα μας, αφηγούμαστε στο φίλο-η μας ένα περιστατικό που συνέβη στο δρόμο για τη δουλειά, κτλ. Είναι στη φύση του ανθρώπου, γιατί ο λόγος, συνεπώς και η σκέψη, είναι στη φύση του ανθρώπου.

Γι’ αυτό και ο κόσμος αγαπάει τα παραμύθια και τις ιστορίες. Πόσο μάλλον τώρα που ζούμε και καταστάσεις δύσκολες. Έχουμε ανάγκη να πάρουμε μια ανάσα.

A&C: Ποιο ακροατήριο μπορεί να θεωρηθεί πιο απαιτητικό; Αυτό των ενηλίκων ή των παιδιών;

Λ. Χ.: Σίγουρα των παιδιών! Τα παιδιά δε διστάζουν να σου πούνε αυτό που νιώθουν. Δεν έχουν μάθει ακόμη να υπακούν στους κοινωνικούς κανόνες και είναι απολύτως ειλικρινή.

 Ένας ενήλικας, γενικά, θα  ακούσει την ιστορία που του αφηγείσαι και, ακόμη κι αν δεν του αρέσει αυτή  ή ο τρόπος που την αφηγείσαι. Από ευγένεια, μπορεί θα σου κρύψει  ότι κουράστηκε ή βαρέθηκε. Ένα παιδί όμως δε θα το κάνει. Θα σου πει κατευθείαν ότι βαρέθηκε και θα σηκωθεί να φύγει. Όταν αφηγείσαι σε ένα παιδί, πρέπει να υποψιαστείς ότι μπορεί να βαρεθεί, προτού καν το υποψιαστεί το ίδιο!

A&C: Ποια στοιχεία της πόλης της Λάρισας μπορούν να σε «εμπνεύσουν» για να δημιουργήσεις ένα παραμύθι από το μηδέν;

Λ. Χ.: Τα πάντα μπορούν να με εμπνεύσουν! Μπορεί να είναι ένα όμορφο ή ένα περίεργο πρόσωπο που θα δω…, οι μανώλιες που ανθίζουν αυτή την εποχή… μια κουβέντα που θα ακούσω.. μια μυρωδιά…  ούτε εγώ η ίδια δε μπορώ να φανταστώ κάθε φορά τι είναι αυτό που θα μου κάνει το «κλικ»!.. Έχω παρατηρήσει πάντως, ότι τις πιο ωραίες ιδέες τις είχα στον ύπνο μου!

A&C: Αν μπορούσες να εντάξεις την τωρινή κατάσταση της χώρας σε ένα παραμύθι, τι κατάληξη θα είχε;

Λ. Χ.: Βλέπω τον κόσμο να τα βγάζει πέρα όλο και πιο δύσκολα. Δεν υπάρχουν δουλειές, δεν υπάρχουν λεφτά, μεγαλώνει ο θυμός, μεγαλώνει κι ο φόβος. Κι εδώ αρχίζει η ομορφιά! Όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο..

Γιατί εγώ βλέπω τους ανθρώπους να ανοίγουν την πόρτα τους ξανά. Και να ανοίγουν οι ίδιοι! Βλέπω τις παρέες να μαζεύονται ξανά στα σπίτια κι όχι στα μπαρ. Να χορεύουν κρατώντας ο ένας τον άλλο κι όχι να χορεύει ο καθένας μόνος του, κρατώντας ένα ποτήρι στο χέρι. Βλέπω τους ανθρώπους να ερωτεύονται και να φροντίζουν πραγματικά το σύντροφό τους, γιατί αγαπούν την ψυχή του κι όχι την τσέπη του και το επάγγελμά του. Βλέπω το γείτονα να βοηθάει τον απέναντι, που σήμερα δεν είχε τίποτα να βάλει στην κατσαρόλα, γιατί έχει καταλάβει πως είναι απλώς θέμα τύχης που δε βρίσκεται στη θέση του. Βλέπω τους ανθρώπους να είναι πλούσιοι, χωρίς να έχουν λεφτά...

A&C: Γιατί πιστεύεις πως έχει ανάγκη ο κόσμος να ξαναγίνει και πάλι παιδί;

Λ. Χ.: Γιατί, κατά τη γνώμη μου, ο άνθρωπος έχει ανάγκη τη φαντασία για να επιβιώσει. Και η φαντασία είναι κεκτημένο των παιδιών. Βέβαια, όσο μεγαλώνει ένα παιδί τη χάνει, γιατί η εκπαίδευση δεν την καλλιεργεί και οι κοινωνικοί κανόνες ουσιαστικά την απορρίπτουν. Μακάρι να μπορούσαμε να καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η φαντασία! Πιστεύω πως ο κόσμος θα ήταν πολύ διαφορετικός, αν το είχαμε συνειδητοποιήσει αυτό... Ο Ανστάιν έλεγε ότι «η φαντασία είναι ανώτερη από τη γνώση» και συμφωνώ απόλυτα μ’ αυτό.

A&C: Πώς ανταποκρίνεσαι εσύ, σαν Λένα, στην καθημερινότητα μιας εποχής που διόλου παραμυθένια μπορεί να χαρακτηριστεί;

Λ. Χ.: Κοίταξε... για μένα είναι παραμυθένια η καθημερινότητα και δε θα μπορέσεις να με πείσεις για το αντίθετο, όσο κι αν προσπαθήσεις! Βέβαια, αν ρωτήσεις την οικογένειά μου ή τους φίλους μου θα σου πουν ότι εγώ ζω σε άλλο κόσμο. Ας είναι! Ούτως ή άλλως, ο καθένας μας –συνειδητά ή ασυνείδητα- φτιάχνει τον κόσμο στον οποίο ζει. Αν θέλεις να τα βλέπεις όλα πράσινα, τότε τα βλέπεις πράσινα και γίνονται πράσινα. Αν θέλεις να τα δεις κίτρινα, γίνονται κίτρινα. Για μένα, όλα είναι θέμα οπτικής. Εγώ έχω επιλέξει να βλέπω τη θετική πλευρά κι έτσι ζω.

A&C: Ποιο είναι το «μότο» σου;

Λ. Χ.: «Εμπιστεύομαι τη ζωή». Αυτό!

Δέχομαι ό,τι μου φέρνει και το ζω με την ψυχή μου! Και πιστέψτε με: η ζωή δεν είναι καθόλου αχάριστη! Αναγνωρίζει την εμπιστοσύνη που της δείχνω και μου τα φέρνει πάντα όλα καλά!!

A&C: Τι μας ετοιμάζεις για το μέλλον;

Λ. Χ.: Πολλά παραμύθια!!! Λεπτομέρειες, βέβαια, δε θα σας πω ακόμη!

Μ’ αρέσει να κάνω εκπλήξεις!!!