Τα τελευταία τραγούδια του Μητροπάνου.

Ακίνητος μέσα στο στούντιο. Δοσμένος μόνο στον στίχο. Στην εκφορά του. Αυτή την εκφορά που την αναγνωρίζουμε ακόμη και σήμερα, όπου κι αν «παίζει» η φωνή του.

Σε κάποιο μακρινό ραδιόφωνο, χαμηλά στον υπολογιστή, στα μεγάφωνα κάποιου εμπορικού κέντρου...

Έτσι, ακίνητος, δωρικός και δοσμένος στο τραγούδι στεκόταν στο – υπόγειο – στούντιο Οντεόν, στη Λεωφόρο Μεσογείων, και την ώρα που έλεγε τέσσερα τραγούδια που έμελλε να είναι τα τελευταία. Με τον Μίνωα Μάτσα, από την κονσόλα της ηχοληψίας, να τον καθοδηγεί πάνω στα demo (τις δοκιμαστικές ηχογραφήσεις που είχε κάνει ο ίδιος ο συνθέτης, με μουσικά όργανα, πρόχειρα, με τη δική του φωνή).

«Το κανάλι της φωνής στο κόκκινο», θυμάται ο Μίνως Μάτσας. «Αστραπιαίες κινήσεις ηχολήπτη δίπλα μου, ακίνητο σώμα τραγουδιστή απέναντί μου. Μόνο συσπάσεις προσώπου. Μόνο δονήσεις ψυχής. Κοντά ένα χρόνο ήταν που δώσαμε τα χέρια να κάνουμε τραγούδια, με αφορμή το τραγούδι "Μια νύχτα" που γράψαμε για την τηλεοπτική σειρά "Το Νησί"».

«Το βράδυ εκείνο της ηχογράφησης, είχαμε καθίσει μέχρι το πρωί και κουβεντιάζαμε για όλα. Του λέω εγώ: "Πώς να φύγω αύριο στην Αμερική (σ.σ.: στο Λος Αντζελες, όπου δούλευε τότε), έπειτα από αυτό;". Μου ρίχνει ένα βλέμμα, θυμάμαι, δίχως να απαντήσει. Ισως του φάνηκε λίγο μυστήριο αυτό που είπα, ήταν όμως αυθόρμητο. Την επόμενη ημέρα που ήμουν στα σύννεφα, ακούγοντας το κομμάτι στο iPod σκεφτόμουν πως αυτή είναι η Ελλάδα μου... γαμώτο!». Κάπως έτσι, σαν ανάμνηση, σαν την τελευταία ανάμνηση από τον Μητροπάνο του στούντιο, τα τέσσερα νέα τραγούδια του Μίνωα Μάτσα – δύο σε στίχους του παππού του, ένα σε στίχους Ακου Δασκαλόπουλου και ένα σε στίχους της νέας συνεργάτιδος του συνθέτη Ελένης Φωτάκη – μαζί με το «Μια νύχτα» από την τηλεοπτική σειρά του Mega, συνοψίστηκαν σε μια ειδική έκδοση, υπό τον σιβυλλικό τίτλο «Χωρίς επίλογο», και θα κυκλοφορήσουν τις επόμενες ημέρες.

ΕΜΕΙΝΕ ΣΤΗ ΜΕΣΗ.
Τα τραγούδια θα ήταν η επόμενη δισκογραφική πρόταση του τραγουδιστή και του συνθέτη στην εταιρεία τους, Minos-EMI, αλλά το ηχογραφικό εγχείρημά τους έμεινε δίχως συνέχεια. Το επόμενο ραντεβού για ηχογράφηση ήταν προγραμματισμένο για την ημέρα που ο Μήτσος (όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι) άφησε την ύστατη πνοή του. Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα, Τρίτη 17 Απριλίου 2012.
Και ας είχε γυρίσει με ελπιδοφόρα μηνύματα από τους γιατρούς του στη Γαλλία. Μια επιπλοκή στην υγεία του οδήγησε στην κατάρρευση της καρδιάς του που είχε χωρέσει σε τόσα τραγούδια – την «άμμο της θάλασσας είχε τραγουδήσει», όπως είπε στα «ΝΕΑ» ο Μίνως Μάτσας.
«Ένας τύπος βαρύς και γλυκός μαζί». Έτσι τον θυμάται ο Μίνως από τότε που ξεκίνησαν, μετά "Το Νησί" και αφού ο Δημήτρης Μητροπάνος ολοκλήρωσε τον δίσκο του με τον Σταμάτη Κραουνάκη "Εδώ είμαστε", να κάνουν πρόβες για τα νέα τραγούδια. Συνήθως στο σπίτι του Μήτσου στο Ψυχικό. Παρέα με τη Βένια, τη γυναίκα του. Με καφέδες και κρασάκι. Καφέδες για τον Μήτσο. Το ποτό το είχε κόψει τελείως μετά τη μεταμόσχευση νεφρού (που του είχε χαρίσει, σαν ανάσα ζωής, η αδελφή του, Σμαρώ).

Ο «βαρύς γλυκός», λοιπόν, και σε αυτές τις πρόχειρες δοκιμές δεν έλεγε – όπως πάντα – πολλά λόγια. ««Σ' αρέσουν;", "Μ' αρέσουν. Ότι κι αν μου δώσεις, εγώ θα το πω λαϊκά, να το ξέρεις. Με τον δικό μου τρόπο". Και δώσ' του πάλι να γράφουμε και να σβήνουμε με την Ελένη. Ώρες κουβέντας στο τηλέφωνο για τους στίχους. Έτοιμη η δεύτερη παρτίδα. Δέκα τραγούδια, ένα κι ένα. Ξεκινάμε!». Πάλι με τα λόγια του Μίνωα.

Πρώτες πρόβες στο πιάνο, στο σπίτι του Μητροπάνου. Και έπειτα το πρώτο ραντεβού για το στούντιο. Μεγάλη Τρίτη. Ίδιος πάντα. Απαράλλακτος και σταθερός. «Τραγουδούσε λόγια και όχι μουσική. Αν μια λέξη, μια φράση, ένιωθε πως έπρεπε να "τραβηχτεί", να υπογραμμιστεί, να χρωματιστεί, το έκανε χωρίς δεύτερη σκέψη και άφηνε την ορχήστρα να τον ψάχνει μέσα στην αυστηρότητα της παρτιτούρας», όπως σημειώνει στο 48σέλιδο φυλλάδιο της έκδοσης «Χωρίς επίλογο» ο μουσικός παραγωγός και στιχουργός Οδυσσέας Ιωάννου.

Στο στούντιο τον πρωτοάκουσε και η νέα στιχουργός Ελένη Φωτάκη, να τραγουδάει τους δικούς της στίχους στο ζεϊμπέκικο (κάτι σαν «σήμα κατατεθέν» του Μητροπάνου αυτός ο ρυθμός) «Για κοίτα ποιον περίμενα»: Λύπες πήρα, μόνο λύπες κι ούτε μια δεν ξέχασα πως θα μ' αγαπάς μου είπες κι από τότε, σ' έχασα. Είχα δύσει κι ανατέλλω «Είναι πολύ άντρας», θυμούνται την Ελένη Φωτάκη να αντιδρά αυθόρμητα στο στούντιο. «Θα πρέπει να αλλάξω λίγο τους στίχους μου»

To ραντεβού που δεν έγινε ποτέ.
Του άρεσε τα τραγούδια να έχουν κάτι διαφορετικό, μη αναμενόμενο, ενορχηστρωτικά, λέει ο Μίνως Μάτσας για τον Δημήτρη Μητροπάνο. Το χαιρόταν αυτό. «Και τα έλεγε όλα σαν να είναι δικά του. Είχε την ικανότητα να περνάει ακόμη και κάτι που δεν ήταν κλασικά λαϊκό» είπε στα «ΝΕΑ».
«Τολμούσε και νομίζω πως το επεδίωκε και ο ίδιος να σπάσει τις ίδιες του τις "σταθερές", να κάνει κάτι διαφορετικό, να πειραματιστεί και με τον ηλεκτρικό ήχο» όπως γράφει ο Οδυσσέας Ιωάννου «Ο ίδιος συνήθιζε να λέει "εγώ δεν τραγουδάω ονόματα, τραγουδάω τραγούδια" εννοώντας πως όταν άκουγε ένα τραγούδι δεν κοιτούσε ποιοι το είχαν γράψει, για να μην επηρεαστεί».
Ο Μήτσος ήταν να ξαναπάει στο στούντιο, μετά το ταξίδι στο Παρίσι – για το συνηθισμένο του τσεκάπ – και να δοκιμάσουν, όπως τα πρώτα τέσσερα, άλλα πέντε τραγούδια του Μάτσα. Το ακύρωσε. Ήταν λίγο κρυωμένος και δεν ήθελε να έχει «πολύ γρέζι στη φωνή», ήταν και ένα ποδοσφαιρικό ματς που είχε καθίσει να παρακολουθήσει...
Το ραντεβού μεταφέρθηκε αμέσως μετά το Πάσχα. Και δεν έγινε ποτέ. Έμειναν μόνο τα τραγούδια «γραμμένα» πάνω στα demo. Ο Μίνως Μάτσας, με τους μουσικούς, τα συνέθεσαν με πλήρη ορχήστρα από εκείνα τα ηχογραφημένα «κανάλια» με τη φωνή του.

ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΒΡΑΔΥ.
Τα τέσσερα νέα τραγούδια, όπως λέει ο συνθέτης, θα ήταν τα υπ' αριθμόν 10, 11, 12 και 13 της δουλειάς που θα έγραφαν παρέα.
«Ηρθε μόνο ένα βράδυ στο στούντιο για να δούμε πού πάμε και να γουστάρουμε» σημειώνει στο κείμενό του για την έκδοση λαϊκών μουσικών αναμνήσεων – γιατί αυτό είναι το «Δημήτρης Μητροπάνος - Χωρίς επίλογο». «Ετσι θα τον θυμάμαι» προσθέτει.
«Τα τραγούδια που του χρωστάω θα του τα δώσω όταν βρεθούμε και πάλι από κοντά». Εκεί που σαν αντίλαλος, ανάμεσα στη «Ρόζα», το «Πάντα γελαστοί», το «Σ' αγαπώ σαν αμαρτία», το «Καλοκαίρια και χειμώνες», το «Ο χάρος βγήκε παγανιά» και τόσα άλλα θα ακούγεται ίσως να «πατάει» γερά, δωρικά, με τη φωνή του, πάνω στους στίχους του αξέχαστου – πέθανε τον Φεβρουάριο του 1998 – Ακου Δασκαλόπουλου, στο τραγούδι «Βασίλισσα της νύχτας»: Απόψε με ζητάει κι άλλο ξενύχτι στους δρόμους που μυρίζουν πανικό που οι δυνατοί ξεσκίσανε το δίχτυ και ταξιδεύουν σ' άλλον ουρανό.

ΤΑ ΝΕΑ (Παύλος Ηλ. Αγιαννίδης)