Του Χρήστου Άρχου.
Α' Μέρος.
Ο πόλεμος είναι γεννήτωρας των πάντων και αυτός είναι που γέννησε και τον σουρεαλισμό. Ανάμεσα στην περιοχή του μεσοπολέμου, ψυχές και βλέμματα προσπαθούσαν να καταλάβουν και να εξηγήσουν το ανεξήγητο. Γιατί τόσοι θάνατοι; Γιατί τόση πίκρα; Χαμός, σκοτάδι. Ο Δυτικός πολιτισμός μπροστά στη μεγάλη ανασφάλεια του εκεί που οι φυσικές επιστήμες και το συγκεκριμένο δεν μπορούσαν πια να δώσουν την ασφάλεια σε κανέναν.
Ο σουρεαλισμός είναι η απάντηση στην προδοσία
της Τζοκόντα, εκεί που η Αφροδίτη του Μποτιτσέλι παίρνει ένα μαχαίρι και
γίνεται Μήδεια. Εκεί που το συγκεκριμένο προκαλεί τη φρίκη. Εκεί που το
συνειδητό είναι πιο τρομακτικό από το ασυνείδητο.
Ένας Παγκόσμιος πόλεμος όπως ο 1ος ήταν αρκετά σοκαριστικός για τα μάτια των τότε ανθρώπων δεν είναι τυχαίο ότι ο σουρεαλισμός άνθισε και επηρέασε περισσότερο τους Γάλλους που ήταν από τους πρώτους που βίωσαν τον τρόμο του παγκοσμίου πολέμου και είδαν την φρίκη των χαρακωμάτων.
Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος άρχισε να συγκεντρώνεται σε μορφές που δεν είχε δοκιμάσει και άρχισε να ανακαλύπτει το βάθος του ασυνειδήτου του. Στον Σουρεαλισμό και λίγο πριν στον Ντανταισμό για πρώτη φορά βλέπουμε τη δυναμική του ψυχικού αυτοματισμού, εκεί που η λογική και το συνειδητό παραδίνεται στο όνειρο, στο εσωτερικό μας φάντασμα στον σκοτεινό κάτοικο του ασυνειδήτου μας. Ο αυθεντικός ψυχικός αυτοματισμός μέσα από τον οποίο εκφράστηκε ο καλλιτέχνης είναι το βασικό εργαλείο του σουρεαλισμού ενώ ταυτόχρονα η έλλειψη κάθε ελέγχου έρχεται φυσικά μιας και ο κάθε έλεγχος είναι ένα κομμάτι συνειδητής αντίληψης που δεν ήθελε ο καλλιτέχνης. Είναι λογικό άνθρωποι να δοξάσουν το ασυνείδητο όταν το συνειδητό ήταν ικανό για τόσες εξάλλου φρικαλεότητες.
Οι ρίζες του Σουρεαλισμού βρίσκονται στο τέλος της 2ης δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα. Κοντά στο 1916 – 1918 ο σουρεαλισμός έχει βάλει τις πρώτες βάσεις έκφρασης του ενώ τον είδαμε σε πλήρη άνθιση την δεκαετία του 20 και του 30 δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η περίοδος ήταν ακριβώς αυτή του μεσοπολέμου και των διάφορων οικονομικών κρίσεων με κυριότερη αυτής της Αμερικής. Η εποχή του «λόγου» και της «λογικής» ερχόταν σε κρίση έπρεπε οι άνθρωποι να αναγνωρίσουμε ξανά τον σκοτεινό μας - παράλογο εαυτό!
Αστρολογικά ο Πλούτωνας επακριβώς μαρτυρά αυτή την ισχύ και δύναμη του ασυνείδητου, της μεγάλης δύναμης για έρωτα και θάνατο. Ο Πλούτωνας εκείνη την περίοδο βρισκόταν στο ζώδιο του Καρκίνου το πλέον χαρακτηριστικό ζώδιο για θέματα που έχουν να κάνουν με το ασυνείδητο μας πέραν του Σκορπιού και του Ιχθύ. Από την μία ο αυξανόμενος φυλετικός διαχωρισμός του Καρκίνου έφερε την ανάγκη μας να ψάξουμε ξανά σε «Σαμανικές» τεχνικές έκστασης που είχαν οι πρόγονοι μας και να έρθουμε ξανά κοντά σε αρχετυπικές δυνάμεις που έδιναν πολύ μεγαλύτερη σημασία οι πρόγονοι μας.
Ο Πλούτωνας συνδέεται με τις βαθύτερες ψυχικές μας δυνάμεις και με τα βαθύτερα ένστικτα και τις ανάγκες μας. Εκείνη την περίοδο περνούσε από ένα πολύ σημαντικό σημείο που λέμε AP: Aries Point το οποίο είναι το πιο σημαντικό σημείο έκφρασης ενός πλανήτη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Πλούτωνας το τετραγώνιζε και για αυτό είδαμε και την επιρροή του να είναι τόσο δυνατή. Βέβαια ο πλανήτης του Θανάτου δεν επηρέασε μόνο την τέχνη αλλά δυστυχώς έδειξε και το πιο σκληρό του πρόσωπο μέσα από τους πολέμους.
Ο Κρόνος από την άλλη, ο πλανήτης του κοινωνικού ελέγχου και της συνείδησης ήταν σε ένα ζώδιο ιδιαίτερα κατάλληλο για να μπορέσει να εκφραστεί ο σουρεαλισμός. Ο Κρόνος στον Καρκίνο βρίσκεται σε θέση πτώσης, ένα στοιχείο που δείχνει ότι επακριβώς ο έλεγχος του συνειδητού ήταν στο κατώτερο του επίπεδο. Ο Κρόνος στον Καρκίνο εκείνη την περίοδο μας έμαθε πώς να μπορέσουμε να φύγουμε από τις δομές που μας είχαν μάθει οι πρόγονοι μας και με ποιο τρόπο θα μπορέσουμε να διαμορφώσουμε νέες φόρμες τέχνης.
Με τον Πλούτωνα λοιπόν και τον Κρόνο να βρίσκονται στο ζώδιο της παράδοσης ήταν η κατάλληλη περίοδος να σπάσει η παράδοση της τέχνης και να μπορέσει να παρουσιαστεί μία νέα μορφή τέχνης που θα χρησιμοποιούσε το ορμέμφυτο (Πλούτωνας) αλλά ταυτόχρονα θα αρνούνταν τον έλεγχο της κοινωνίας (Κρόνο).
Εκτός από αυτό είχαμε την παρουσία του Ουρανού στο ζώδιο του Υδροχόου. Ο Ουρανός στο ζώδιο του είναι πάντα δυναμικός και έχει ένα πνεύματα επανάστασης. Ο Σουρεαλισμός για την εποχή του ήταν κάτι καινούριο και πρωτοποριακό που δεν είχε συναντήσει ακόμη ο πολιτισμός μας. Νέοι άνθρωποι ήθελαν να εκφραστούν με νέους τρόπους και αυτοί οι τρόποι ήταν έτοιμοι να μπορέσουν να παρουσιαστούν μέσα από τον Ουρανό, τον πλανήτη της επανάστασης.
Όμως αν ο Σουρεαλισμός αποτέλεσε ένα επαναστατικό πνεύμα για τους καλλιτέχνες της εποχής, πως συγκεκριμένοι καλλιτέχνες επηρεάστηκαν και εκφράστηκαν μέσα από αυτό το ρεύμα και ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι αντιπρόσωποι του σουρεαλισμού;
Στο επόμενο άρθρο την ερχόμενη Δευτέρα θα αναλύσουμε τους χάρτες μεγάλων Σουρεαλιστών: Salvador Dali, Paul Klee, Rene Magritte, Marc Chagall και Man Ray αποκαλύπτονται μέσα από του χάρτες τους και μας δείχνουν πως αστρολογικά φάνηκε ότι θα ήταν οι πιο σημαντικοί καλλιτέχνες του Σουρεαλισμού.
Ένας Παγκόσμιος πόλεμος όπως ο 1ος ήταν αρκετά σοκαριστικός για τα μάτια των τότε ανθρώπων δεν είναι τυχαίο ότι ο σουρεαλισμός άνθισε και επηρέασε περισσότερο τους Γάλλους που ήταν από τους πρώτους που βίωσαν τον τρόμο του παγκοσμίου πολέμου και είδαν την φρίκη των χαρακωμάτων.
Έτσι λοιπόν ο άνθρωπος άρχισε να συγκεντρώνεται σε μορφές που δεν είχε δοκιμάσει και άρχισε να ανακαλύπτει το βάθος του ασυνειδήτου του. Στον Σουρεαλισμό και λίγο πριν στον Ντανταισμό για πρώτη φορά βλέπουμε τη δυναμική του ψυχικού αυτοματισμού, εκεί που η λογική και το συνειδητό παραδίνεται στο όνειρο, στο εσωτερικό μας φάντασμα στον σκοτεινό κάτοικο του ασυνειδήτου μας. Ο αυθεντικός ψυχικός αυτοματισμός μέσα από τον οποίο εκφράστηκε ο καλλιτέχνης είναι το βασικό εργαλείο του σουρεαλισμού ενώ ταυτόχρονα η έλλειψη κάθε ελέγχου έρχεται φυσικά μιας και ο κάθε έλεγχος είναι ένα κομμάτι συνειδητής αντίληψης που δεν ήθελε ο καλλιτέχνης. Είναι λογικό άνθρωποι να δοξάσουν το ασυνείδητο όταν το συνειδητό ήταν ικανό για τόσες εξάλλου φρικαλεότητες.
Οι ρίζες του Σουρεαλισμού βρίσκονται στο τέλος της 2ης δεκαετίας του προηγούμενου αιώνα. Κοντά στο 1916 – 1918 ο σουρεαλισμός έχει βάλει τις πρώτες βάσεις έκφρασης του ενώ τον είδαμε σε πλήρη άνθιση την δεκαετία του 20 και του 30 δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η περίοδος ήταν ακριβώς αυτή του μεσοπολέμου και των διάφορων οικονομικών κρίσεων με κυριότερη αυτής της Αμερικής. Η εποχή του «λόγου» και της «λογικής» ερχόταν σε κρίση έπρεπε οι άνθρωποι να αναγνωρίσουμε ξανά τον σκοτεινό μας - παράλογο εαυτό!
Αστρολογικά ο Πλούτωνας επακριβώς μαρτυρά αυτή την ισχύ και δύναμη του ασυνείδητου, της μεγάλης δύναμης για έρωτα και θάνατο. Ο Πλούτωνας εκείνη την περίοδο βρισκόταν στο ζώδιο του Καρκίνου το πλέον χαρακτηριστικό ζώδιο για θέματα που έχουν να κάνουν με το ασυνείδητο μας πέραν του Σκορπιού και του Ιχθύ. Από την μία ο αυξανόμενος φυλετικός διαχωρισμός του Καρκίνου έφερε την ανάγκη μας να ψάξουμε ξανά σε «Σαμανικές» τεχνικές έκστασης που είχαν οι πρόγονοι μας και να έρθουμε ξανά κοντά σε αρχετυπικές δυνάμεις που έδιναν πολύ μεγαλύτερη σημασία οι πρόγονοι μας.
Ο Πλούτωνας συνδέεται με τις βαθύτερες ψυχικές μας δυνάμεις και με τα βαθύτερα ένστικτα και τις ανάγκες μας. Εκείνη την περίοδο περνούσε από ένα πολύ σημαντικό σημείο που λέμε AP: Aries Point το οποίο είναι το πιο σημαντικό σημείο έκφρασης ενός πλανήτη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Πλούτωνας το τετραγώνιζε και για αυτό είδαμε και την επιρροή του να είναι τόσο δυνατή. Βέβαια ο πλανήτης του Θανάτου δεν επηρέασε μόνο την τέχνη αλλά δυστυχώς έδειξε και το πιο σκληρό του πρόσωπο μέσα από τους πολέμους.
Ο Κρόνος από την άλλη, ο πλανήτης του κοινωνικού ελέγχου και της συνείδησης ήταν σε ένα ζώδιο ιδιαίτερα κατάλληλο για να μπορέσει να εκφραστεί ο σουρεαλισμός. Ο Κρόνος στον Καρκίνο βρίσκεται σε θέση πτώσης, ένα στοιχείο που δείχνει ότι επακριβώς ο έλεγχος του συνειδητού ήταν στο κατώτερο του επίπεδο. Ο Κρόνος στον Καρκίνο εκείνη την περίοδο μας έμαθε πώς να μπορέσουμε να φύγουμε από τις δομές που μας είχαν μάθει οι πρόγονοι μας και με ποιο τρόπο θα μπορέσουμε να διαμορφώσουμε νέες φόρμες τέχνης.
Με τον Πλούτωνα λοιπόν και τον Κρόνο να βρίσκονται στο ζώδιο της παράδοσης ήταν η κατάλληλη περίοδος να σπάσει η παράδοση της τέχνης και να μπορέσει να παρουσιαστεί μία νέα μορφή τέχνης που θα χρησιμοποιούσε το ορμέμφυτο (Πλούτωνας) αλλά ταυτόχρονα θα αρνούνταν τον έλεγχο της κοινωνίας (Κρόνο).
Εκτός από αυτό είχαμε την παρουσία του Ουρανού στο ζώδιο του Υδροχόου. Ο Ουρανός στο ζώδιο του είναι πάντα δυναμικός και έχει ένα πνεύματα επανάστασης. Ο Σουρεαλισμός για την εποχή του ήταν κάτι καινούριο και πρωτοποριακό που δεν είχε συναντήσει ακόμη ο πολιτισμός μας. Νέοι άνθρωποι ήθελαν να εκφραστούν με νέους τρόπους και αυτοί οι τρόποι ήταν έτοιμοι να μπορέσουν να παρουσιαστούν μέσα από τον Ουρανό, τον πλανήτη της επανάστασης.
Όμως αν ο Σουρεαλισμός αποτέλεσε ένα επαναστατικό πνεύμα για τους καλλιτέχνες της εποχής, πως συγκεκριμένοι καλλιτέχνες επηρεάστηκαν και εκφράστηκαν μέσα από αυτό το ρεύμα και ποιοι είναι οι μεγαλύτεροι αντιπρόσωποι του σουρεαλισμού;
Στο επόμενο άρθρο την ερχόμενη Δευτέρα θα αναλύσουμε τους χάρτες μεγάλων Σουρεαλιστών: Salvador Dali, Paul Klee, Rene Magritte, Marc Chagall και Man Ray αποκαλύπτονται μέσα από του χάρτες τους και μας δείχνουν πως αστρολογικά φάνηκε ότι θα ήταν οι πιο σημαντικοί καλλιτέχνες του Σουρεαλισμού.
0 σχόλια:
Αφήστε το σχόλιό σας εδώ...