Τροβατόρε

Η πρώτη, μεγάλη καλοκαιρινή παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, είναι η μεγαλειώδης όπερα Τροβατόρε, μία από τις δημοφιλέστερες του Τζουζέππε Βέρντι. Πρόκειται για το αρχετυπικό μελόδραμα του Ρομαντισμού, στο οποίο τα συναισθήματα εκφράζονται μέσα από μουσική μελωδική και ορμητική, άριες και ντουέτα γεμάτα πάθος, όπως επίσης διάσημα χορωδιακά, που δίκαια έχουν χαρίσει στην όπερα αυτή την αθανασία. Μια κατ' εξοχήν «όπερα τραγουδιστών», καθώς απαιτεί κορυφαίους ερμηνευτές στους βασικούς ρόλους.

Έχει να παρουσιαστεί στο Ηρώδειο τριάντα χρόνια, από το καλοκαίρι του 1982. Την Oρχήστρα της ΕΛΣ διευθύνει ο αρχιμουσικός Λουκάς Καρυτινός, ενώ την σκηνοθεσία, τα σκηνικά, τα κοστούμια και τους φωτισμού έχει αναλάβει ο «μάγος της όπερας», Ιταλός σκηνοθέτης Στέφανο Πόντα.

Στον Τροβατόρε, όλα διαδραματίζονται ανάμεσα στη φωτιά και στο φεγγαρόφωτο, ανάμεσα στη φλόγα του πάθους που καίει στα σωθικά και των τεσσάρων βασικών χαρακτήρων και στο ψυχρό φως του φεγγαριού, που φωτίζει ακραίες καταστάσεις.

Κείμενο και μουσική μοιάζουν με σύνοψη των στερεοτύπων του είδους. Η υπόθεση, γεμάτη απρόσμενες ανατροπές, περιλαμβάνει δύο αδέλφια, τα οποία δεν γνωρίζουν την συγγένειά τους και εμφανίζονται ερωτευμένα με την ίδια γυναίκα. Πρόσωπο κλειδί είναι μία Τσιγγάνα, που έριξε στη φωτιά ένα παιδί προκειμένου να εκδικηθεί για τον άδικο θάνατο της μητέρας της: από λάθος ήταν το δικό της. Τσιγγάνοι και καλόγριες, κόμητες και τροβαδούροι είναι τα πρόσωπα ενός έργου που διαδραματίζεται στην Ισπανία, τόπο συνάντησης διαφορετικών φυλών, χώρα στην οποία η Ευρώπη του Διαφωτισμού επιτρέπει στον εαυτό της να φαντασιωθεί τα ασίγαστα πάθη «ξένων» πολιτισμών.

Και η μουσική; Όλα περικλείονται σε αυτήν, τόσο τα συναισθήματα όσο και η δράση. Η φωνητική γραφή κάθε χαρακτήρα της όπερας αποκαλύπτει εύγλωττα την ταυτότητά του. Οι εκστατικές μελωδίες της Λεονόρας μιλούν για υψιπετή ιδανικά, που δεν της επιτρέπουν να πετύχει τον στόχο, παρά την μεγάλη της θυσία. Στον αντίποδα, οι κοφτές φράσεις μιάς γήινης γυναικείας φωνής μεσοφώνου προσδιορίζουν την ταραγμένη κατάσταση της Τσιγγάνας. Πλατιές μελωδίες μιλούν για την ευγενή καταγωγή ενός κόμη, στον οποίο ο Βέρντι δίνει φωνή βαρύτονου, ώριμου άνδρα που γνωρίζει πώς να επιτυγχάνει τον σκοπό του. Ο ίδιος ο τροβαδούρος, ποιητής και πολεμιστής, ιδεαλιστής και ήρωας, εραστής και γιός, εκφράζεται μέσα από τη φωνή του λυρικοδραματικού τενόρου.

Τέσσερις ρόλοι, τέσσερα φωνητικά στερεότυπα: όλο το δράμα βρίσκεται στην διαπλοκή τους. Η μελωδική έμπνευση του Βέρντι εμφανίζεται στο απόγειό της, η ενστικτώδης δύναμη της μουσικής του ποτέ δεν υπήρξε μεγαλύτερη. Καθεμία από τις άριες αποτελεί υπόδειγμα μέγιστης αξιοποίησης παλαιότερων μορφών. Κάθε συνάντηση δύο ή τριών προσώπων χαρακτηρίζεται από απαράμιλλη ορμή και ευρηματικότητα.

Στην νέα παραγωγή της Λυρικής πρωταγωνιστούν μονωδοί διεθνούς επιπέδου. Στον ρόλο του Κόμη Ντι Λούνα ο Δημήτρης Πλατανιάς, ο οποίος πριν λίγες εβδομάδες, αποθεώθηκε στην Royal Opera (Κόβεντ Γκάρντεν) του Λονδίνου ερμηνεύοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον Ριγολέττο. Την Λεονόρα ερμηνεύει η Ιάνο Τάμαρ η οποία έχει κάνει εμφανίσεις στα σημαντικότερα λυρικά θέατρα της Ευρώπης, όπως μεταξύ άλλων το Κόβεντ Γκάρντεν, η Όπερα της Βιέννης, η Όπερα της Λυών και η Σκάλα του Μιλάνου, όπου συνεργάστηκε με τον Ρικάρντο Μούτι. Στον ρόλο της Ατσουτσένα η Μαριάννα Πεντσέβα, η πρωταγωνίστρια της Σκάλας του Μιλάνου η οποία έχει συνεργαστεί με τους κορυφαίους μαέστρους της εποχής μας – μεταξύ άλλων με τον Αντόνιο Παππάνο, Ρικάρντο Μούτι και τον Ντάνιελ Όρεν, ερμηνεύοντας τους κορυφαίους ρόλους της όπερας στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου – μεταξύ άλλων στο Ρεάλ της Μαδρίτης, στην Αρένα της Βερόνας και το Κόβεντ Γκάρντεν. Τον Μανρίκο ερμηνεύει ο τενόρος Βάλτερ Φρακκάρο, ο οποίος έχει στο βιογραφικό του εμφανίσεις, μεταξύ άλλων, στην Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης, τη Σκάλα του Μιλάνου, την Όπερα του Μονάχου και την Αρένα της Βερόνας και ο οποίος μάλιστα έχει ερμηνεύσει πρόσφατα αυτόν τον ρόλο στο Τόκυο και την Νίκαια της Γαλλίας.

Στην δεύτερη διανομή πρωταγωνιστούν ο διακεκριμένος Ιταλός βαρύτονος Βιττόριο Βιτέλλι, η ανερχόμενη Τσέλια Κοστέα, που απέσπασε εξαιρετικά σχόλια ως Μαργαρίτα στον πρόσφατο Φάουστ της ΕΛΣ, η διαπρεπής Αμερικανίδα μέτζο σοπράνο Τιτσίνα Βων και ο βραβευμένος Κορεάτης τενόρος Ρούντυ Πάρκ.

Όχι τυχαία, σε λιγότερο από μία δεκαετία, η όπερα κατέκτησε την υφήλιο. «Είτε ταξιδέψεις στην Ινδία είτε στην κεντρική Αφρική, θα ακούσεις τον Τροβατόρε» έγραφε ο Βέρντι το 1862. Μέχρι σήμερα.

Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός.

Σκηνοθεσία - σκηνικά - κοστούμια - φωτισμοί: Στέφανο Πόντα.

Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος - Άντον Τρέμμελ.

Κόμης Ντι Λούνα Δημήτρης Πλατανιάς (10, 12, 14/06) – Βιττόριο Βιτέλλι (13/06).

Λεονόρα Ιάνο Τάμαρ (10, 13/06) - Τσέλια Κοστέα (12, 14/06)

Ατσουτσένα Μαριάννα Πεντσέβα (10, 13/06) – Τιτσίνα Βων (12, 14/06).

Μανρίκο Βάλτερ Φρακκάρο (10, 13/06), Ρούντυ Παρκ (12, 14/06).

Φερράντο Δημήτρης Καβράκος.

Ινές Γιούλη Καραγκούνη.

Ρουίθ Χαράλαμπος Αλεξανδρόπουλος.

Ένας γέρος τσιγγάνος Θεόδωρος Μωραΐτης.

Ένας αγγελιαφόρος Χαράλαμπος Βελισσάριος.

Συμμετέχει η Ορχήστρα και η Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Εισιτήρια προπωλούνται.