Η Λάρισα έχτισε την Αγιά Σοφιά!

Ποιος ήταν ο Ξαβέριος που έδωσε το όνομά του στην ακτή του Πειραιά και πού βρίσκεται ο τάφος του Λάμπρου Πορφύρα; Τι (ελληνικό- Θεσσαλικό) κοινό έχουν η Αγια-Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη, ο Αγιος Μάρκος στη Βενετία και το ανάκτορο του Καρλομάγνου στη Γερμανία;

Οι απαντήσεις είναι δώρο των μουσείων όλης της Ελλάδας προς όλους εκείνους που θα τα επισκεφθούν σήμερα Παρασκευή, την ημέρα που γιορτάζουν, καθώς για 35η χρονιά τιμάται και στη χώρα μας η Διεθνής Μέρα Μουσείων, με εκδηλώσεις και ελεύθερη είσοδο.

Oι εκδηλώσεις σε πολλές περιπτώσεις διαρκούν έως το τέλος του μήνα, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα λειτουργούν ακόμη με το χειμερινό ωράριο και παρουσιάζουν ελλείψεις προσωπικού.

«Μιλάει» η σιωπή. Εχει έλθει επανειλημμένως στην επικαιρότητα ως ένα εγκαταλελειμμένο νεκροταφείο. Οι άγνωστες ιστορίες που κρύβονται όμως στα μάρμαρα του Κοιμητηρίου της Αναστάσεως στον Πειραιά – που άρχισε να λειτουργεί από το 1890 – είναι πολλές. Διότι μια βόλτα ανάμεσα στα μνήματα – πολλά εκ των οποίων είναι έργα τέχνης εφάμιλλα με του Α' Νεκροταφείου της Αθήνας και με διάσημες υπογραφές, όπως του Φιλιππότη – αποκαλύπτει το πρόσωπο του Ξαβέριου Στέλλα, το όνομα του οποίου δόθηκε στην ομώνυμη ακτή.

«Ο Ξαβέριος Στέλλας ήταν Ιταλός και το όνομά του ήταν Σαβέριο. Σε ηλικία 22 ετών (περ. 1858) εγκαταστάθηκε στον Πειραιά, όπου και ανέπτυξε δραστηριότητα ως προμηθευτής πλοίων» εξηγεί στα «ΝΕΑ» η διευθύντρια Πολιτισμού του Δήμου Πειραιά Ευαγγελία Μπαφούνη. «Η όψη του μας ήταν άγνωστη. Αν δεν υπήρχε η προτομή του στο νεκροταφείο – στο τμήμα των Καθολικών – δεν θα γνωρίζαμε πώς ήταν».

Παραλίγο ώς το Λονδίνο. Από τον Πειραιά στα βουνά της Θεσσαλίας, μόλις 10 χλμ. έξω από τη Λάρισα, εκεί όπου εξορύσσεται ο χασαμπαλιώτικος λίθος – ο πέμπτος ακριβότερος τον 4ο αι. μ.Χ. Και πού δεν χρησιμοποιήθηκε: για τη διακόσμηση του παλατιού του αυτοκράτορα Αδριανού στο Τίβολι, στην Αψίδα του Θριάμβου του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου, στο ανάκτορο του Γαλερίου Θεσσαλονίκης, σε 64 κίονες της Αγιας-Σοφιάς, σε πεσσούς που κοσμούν σήμερα την εκκλησία του Αγίου Μάρκου Βενετίας, στο ανάκτορο του Καρλομάγνου στη Γερμανία, στο Τοπ Καπί.

«Aναφέρεται μάλιστα ότι οι πρώτοι κίονες που λαξεύθηκαν προορίζονταν για το Αβαείο του Γουέστμινστερ αλλά μπλοκαρίστηκαν στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας λόγω της κήρυξης του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897» διευκρινίζει η Στέλλα Κατακούτα από το Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας, όπου θα πραγματοποιηθεί ημερίδα για τα αρχαία θεσσαλικά λατομεία και επίσκεψη στους χώρους.